Leuk weetje: Eigenlijk ontstond de vijver in het Vijverpark per ongeluk

Wat kunnen we nu heerlijk wandelen rond de vijver in het Vijverpark. Wist je dat we die vijver te danken hebben aan onze grootouders en een scheur in de aardkorst? Onze grootouders hadden namelijk behoefte aan bruinkool als brandstof. En de Feldbissbreuk die nog altijd tot aardbevingen in onze regio leidt, speelde daarbij een cruciale rol. Wat dit allemaal met onze mooie vijver te maken heeft, lees je hier.

Je zou het nu niet meer zeggen, maar ooit was het huidige Vijverpark een bovengrondse bruinkoolmijn! Rondom Brunssum lag vlak onder de oppervlakte namelijk een bruinkoollaag. Bruinkool werd begin vorige eeuw door onze grootouders en in de industrie vaak gebruikt als brandstof. 

Gigantische kuil in het centrum van Brunssum

In december 1918 begon de firma N.V. Bergerode, een ‘Maatschappij tot Exploitatie van Mineralen’ met de winning van bruinkool. De Brunahilde II-groeve die hierdoor ontstond, lag naast het toenmalige raadhuis in het centrum van Brunssum. Door het afgraven van de grond ontstond hier een gigantische kuil van tientallen meters diep. Honderden arbeiders dolven hier in 6 maanden tijd 406.000 ton bruinkool. Dat was hier vrijwel de hele beschikbare bruinkoollaag.

Pssst… Wist je dat je op de website van De Mijnstreek meer interessante details, foto’s en een mooie overzichtskaart van de bruinkoolwinning rond Brunssum kunt vinden? 

Maar op een ochtend in augustus 1919 ging het mis. Kwam het door het stoppen van de pompen? Dat is altijd onduidelijk gebleven. Maar waarschijnlijker is dat bij het graafwerk de sterk watervoerende Feldbissbreuk werd geraakt. In ieder geval liep de kuil die ochtend plotseling heel snel vol met grondwater. Door ‘De Mijnstreek’ werd hiervan het ooggetuigenverslag van Brunssumer Jacob Schipper opgetekend.

Wagons en werktuigen op de bodem van de vijver

Brunssumer Jacob Schipper herinnerde zich dat hij als kind op weg naar school was toen hij vanuit de bruinkoolgroeve een enorm geschreeuw hoorde. Het kwam van de arbeiders die tijdens hun werk verrast werden door het snel stijgende water. Razendsnel moesten de werklui uit de diepe groeve zien te komen. De werktuigen, het materiaal en de wagons waarmee de bruinkool naar boven werden gereden bleven achter en verdwenen al snel onder water. Voor zover wij weten staan of liggen ze daar nog altijd…

Deze bizarre gebeurtenis in augustus 1919 betekende het einde van de bruinkoolwinning in het centrum van Brunssum. In 1925 kocht Gemeente Brunssum de gronden en werd de erfpacht beëindigd. De destijds onbedoeld ontstane vijver is tegenwoordig een belangrijke blikvanger van het later aangelegde Vijverpark. 

Pssst… Wist je dat het Vijverpark zelf ook een bijzondere historie met onverwachte kanten kent? 

Als stille getuige van het bruinkoolverleden vind je in het Vijverpark nog altijd het stenen concessiepaaltje van de firma Bergerode met daarop de inscriptie ‘Brunahilde II’. 

Pssst… Wist je dat Stefan Gillissen in Dagblad De Limburger in 2024 een interessante serie artikelen over de Mijnbouw geschreven heeft? Daarin kwam ook de bruinkoolgroeve Brunahilde II uitgebreid aan bod.